Ανακαινίστηκε η Ιερά Μονή του πατρο Κοσμά στο Κολικόντασι. Του π. Ηλία Μάκου. Η Μονή του αγίου Κοσμά κοντά στο Κολικόντασι της Μεγάλης Μουζακιάς (βόρεια της Απολλωνίας, στην ανατολική όχθη του Άψου ποταμού, λίγα χιλιόμετρα από το Φίερι), που μέχρι το 1991 ήταν εγκαταλελειμμένη, έχει ανακαινιστεί πλήρως, αφού ήταν έντονο το ενδιαφέρον και μεγάλη η φροντίδα του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου προς τούτο, αλλά είχε και τη συμπαράσταση των πιστών, που συνέδραμαν ο καθένας με τις δυνατότητές του.
Το καθολικό, τα κελιά, ο εξωτερικός χώρος από τη φθορά, όπου ήταν αφημένα, τώρα είναι πολύ καλά συντηρημένα και φροντισμένα, ώστε η Μονή να αποτελεί ένα από τα επιμελημένα μνημεία της περιοχής.
Η ιστορική Μονή, που είναι κοντά στον τόπο του μαρτυρίου του αγίου Κοσμά και εκεί βρίσκεται ο τάφος του, αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, το πνευματικό ορμητήριο για να μη ξεχαστεί ο αγώνας του Πατροκοσμά ενάντια σε κάθε είδους σκλαβιά, ενάντια στην αμάθεια, ενάντια στην αδικία, ενάντια στην απιστία.
Και καταφθάνουν εκεί, ειδικά την ημέρα της εορτής του, όχι μόνο Ορθόδοξοι, αλλά και Μουσουλμάνοι, γιατί τον σέβονται και τον ευλαβούνται, ως οδηγό και κήρυκα του ξυπνήματος της ψυχής.
Η αναστήλωση του μοναστηριού του στο Κολικόντασι, όπου απαγχονίστηκε, είναι μια έκφραση ευγνωμοσύνης και θαυμασμού στο μεγάλο διδάσκαλο, που όλοι αναριγούν στη μνήμη του.
Και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού σε...
κάθε τόπο, που διάβηκε, έβαλε και ένα λιθαράκι στην υπόθεση της πίστης και της λευτεριάς, με κάθε σχολείο, που έχτιζε, και με κάθε σταυρό, που έστηνε, σκοπεύοντας να αποδιώξει τον εφιάλτη της βαρβαρότητας.Πως σώθηκε στα χρόνια της αθεΐας
Για το πώς σώθηκε η Μονή του Αγίου Κοσμά και ο τάφος του από την καταστρεπτική μανία του αθεϊστικού καθεστώτος του Εμβέρ Χότζα, ό Χρήστος Μητρός από την πόλη Φίερι της Αλβανίας απεκάλυψε τα εξής:
«Όταν το 1968 με νόμο του αλβανικού κράτους απαγορεύθηκε κάθε θρησκευτική εκδήλωση, ήρθε διαταγή από τα Τίρανα να γκρεμισθούν οι Εκκλησίες και να εξαφανισθούν οι σταυροί από τους χριστιανικούς τάφους. Ο αστυνομικός διοικητής του Φίερι πήρε μαζί του το αρμόδιο συνεργείο και πήγαν στο Μοναστήρι, προκειμένου να το εξαφανίσουν. Γνωρίζοντας την ευλάβεια των Ελλήνων στον άγιο Κοσμά έδωσε εντολή να ξεκινήσει το έργο της κατεδαφίσεως από τον τάφο του αγίου. Όταν οι εργάτες έδωσαν το πρώτο χτύπημα στο Ιερό μνημείο, τότε μια δυνατή βοή έσπασε την ησυχία του χώρου και μια δυνατή φωτιά ξεπήδησε μέσα από τον τάφο του αγίου. Έντρομοι οι παριστάμενοι ετράπησαν σε φυγή και δεν επανήλθαν παρά τις απειλές των Τιράνων και παρά την καθησυχαστική δήλωση του καθεστώτος ότι δήθεν, εξερράγη ξεχασμένη από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο βόμβα».
Τα λείψανα του αγίου φυλάσσονται στην Αρχιεπισκοπή Τιράνων για λόγους ασφαλείας.
Από το σκελετό των λειψάνων λείπουν η κάρα, πού κλάπηκε το 1917 από Αυστροουγγαρούς και πιθανόν βρίσκεται σήμερα σε μουσείο της Βιέννης και μικρά τεμάχια, που βρίσκονται σε προσκυνηματικούς ναούς σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Το Μοναστήρι του Πατροκοσμά
Χτίστηκε μεταξύ Αυγούστου 1813 και Ιουνίου 1814 από τον Αλή Πασά τον Τεπελενλή, όταν αυτός περιέλαβε στο πασαλίκι του το Μπεράτι και την ευρύτερη περιοχή.
Και είναι ο πρώτος ναός, που έγινε προς τιμή του.
Ο Αλής, μπαίνοντας στο Μπεράτι, θυμήθηκε τον πατρο Κοσμά και, σύμφωνα με τον μαθητή του Αγίου Σάπφειρο Χριστοδουλίδη, κάλεσε τον Μητροπολίτη Βελεγράδων Ιωάσαφ Β’, «τον οποίον πρόσταξε να κάμη την ανακομιδήν του αγίου και να κτισθή και μοναστήριον επ’ ονόματι του αγίου τιμώμενον, επειδή τον γνώρισε ως αληθή άνθρωπο του Θεού».
Στο εξωτερικό της κόγχης του Ιερού γίνεται αναφορά στον Αλή Πασά:
«ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ/ Ο ΘΕΙΟΣ ΚΑΙ ΙΕΡΟΣ ΟΥ/ΤΌΣ ΝΑΟΣ ΔΙΑ ΠΡΟΣΤΑ/ΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΥΨΗΛΟΤΑΤΟΥ ΒΕΖΥΡ / ΑΛΗ ΠΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΕΠΕΛΕ/ΝΗ».
Είναι ενδεικτικό ότι ο Αλή πασάς ήθελε το Μοναστήρι του «γέρο Κοσμά», όπως τον αποκαλούσε, να πάρει λαϊκό χαρακτήρα, γιατί τον θεωρούσε γνήσιο προφήτη και έδειχνε πανηγυρικά την πίστη του στη θαυματουργική δύναμη του Χριστιανού αγίου, που κάποιοι την ερμήνευσαν ως δημαγωγία, αφού ήταν αλλόθρησκος.
Πατροκοσμάς και Αλή Πασάς
Ο Αλή πασάς για τη δημιουργία του Μοναστηριού του πατρο Κοσμά έκανε λαϊκούς εράνους στην Αλβανία και στην Ήπειρο, εξέδωσε φιρμάνια υπέρ του ιερομάρτυρα Κοσμά, οργάνωσε επίσημες τελετές προς τιμή του στα Γιάννινα, φρόντισε να συνταχθεί η ακολουθία του και γενικά αναβίωσε τη μνήμη του. Και όλα αυτά τα έπραξε ο Αλής, πολλά χρόνια προτού ανακηρυχθεί άγιος ο Κοσμάς ο Αιτωλός.
Την κάρα του, την οποία αργύρωσε, επιχρύσωσε και τη στόλισε με διαμάντια, την ασπαζόταν συνεχώς, ενώ έφερε από το Κολικόντασι τα λείψανα του αγίου στα Γιάννινα και τα λιτάνευσε.
Μια συγκλονιστική εικόνα, που διέσωσαν ιστορικοί: Σχηματίστηκε πομπή προς το σεράι με καλόγερους, Χριστιανούς, Μουσουλμάνους καβαλάρηδες και χανούμισσες.
Μπροστά τη λειψανοθήκη γονάτισε ο Αλής, την ασπάστηκε και δάκρυα κύλησαν στα μάτια του.
Μάλιστα ο σεβασμός εξελίχθηκε σε θαυμασμό, καθώς έφτασε στο σημείο να πει ότι:
Φέρτε μου έναν Μουσουλμάνο σαν κι αυτόν τον Χριστιανό, και να του φιλήσω τα πόδια!
Και προκύπτει το ερώτημα: Γιατί ο τύραννος των Ιωαννίνων έδειξε μια ξεχωριστή ευσέβεια στον Κοσμά τον Αιτωλό. Μια μερίδα ιστορικών πιστεύει ότι το έκανε για να δημιουργήσει ιδεολογική γέφυρα με τον υπόδουλο χριστιανική λαό, στο πλαίσιο της γενικότερης επιθυμίας του να ανακηρυχθεί σε σουλτάνο, γνωρίζοντας ότι το πρόσωπο και το κήρυγμα του Κοσμά, είχε ιδιαίτερη λαϊκή απήχηση.
Άλλοι υποστηρίζουν ότι επέδρασαν τα λόγια του αγίου κατά την συνάντησή τους στο σπίτι του στο Τεπελένι, πολύ πριν γίνει πασάς στα Γιάννινα: «Να θυμάσαι όμως σε όλη τη διάρκεια της εξουσίας σου να αγαπάς και να υπερασπίζεσαι ιδιαίτερα τους Χριστιανούς, αν θέλεις να μείνει η εξουσία αυτή στους διαδόχους σου».
Μερικοί σημειώνουν ότι ήθελε να λυτρωθεί από τις εσωτερικές αγωνίες και τύψεις του. Δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε τι ισχύει ή τι δεν ισχύει από αυτά.
Το πιθανότερο πάντως είναι να συνέβη κάτι απλό. Ο Αλής, όσο σκληρός και αν ήταν, είχε την ευφυία να αντιληφθεί την αναμορφωτική σ’ όλη την έκτασή της δράση του πατρο Κοσμά, να την αναγωνρίσει και να την αποδεχτεί.
Ο Αγώνας του Εθνομάρτυρα
Ο αγώνας του πατρο Κοσμά δεν απευθυνόταν στους προύχοντες, που, από μαρτυρίες, φαίνεται ότι τον αντιπαθούσαν.
Σάλπισε το σάλπισμα της αφύπνισης του απλού λαού, γιατί πίστευε ακράδαντα ότι η άνοδος της θρησκευτικής, της ηθικής, της πνευματικής και της κοινωνικής στάθμης του, θα έφερνε την αναγέννηση.
Το κήρυγμα του αγίου θερμό, πηγαίο, αποστολικό, κήρυγμα μετανοίας και επιστροφής, συγκλόνισε τις ψυχές των ραγιάδων και τους ξύπνησε από το λήθαργο, που είχαν βυθιστεί.
Λόγω των αφόρητων καταπιέσεων των Τούρκων και της άγνοιας, η οποία επικρατούσε τα μαύρα εκείνα χρόνια, ο εξισλαμισμός ήταν τόσο ομαδικός, που και οι ίδιοι οι Τούρκοι ακόμη ανησυχούσαν.
Έλεγαν:
…αν όλοι οι ραγιάδες γίνουν Τούρκοι, ποιος θα δουλεύει για τους αγάδες…
Ο φλογερός λόγος του Αγιορείτη μοναχού Κοσμά και το όσιο παράδειγμά του αναχαίτισαν το ολέθριο εκείνο ρεύμα, αναζωογόνησαν την ορθόδοξη πίστη και την εθνική συνείδηση.
Εμείς ακόμη και σήμερα δεν φαίνεται να έχουμε συνειδητοποιήσει όσο πρέπει την βαθύτερη ουσία και σημασία της ειρηνικής επανάστασης και της θυσίας του πατρο Κοσμά.
Μένουμε αναπαυμένοι σε μια χονδροειδή αντίληψη γύρω από το θέμα, ενώ μπροστά μας ανοίγεται η άβυσσος της θείας αγάπης και της θείας ελευθερίας, που υπήρξαν τα κίνητρα και της δράσης του της θυσίας του.
Και τα δύο αυτά, που κορυφώνονται και αποτυπώνονται στο Σταυρό και στην Ανάσταση του Χριστού, τα έβλεπε σαν μια νέα έξοδο των ανθρώπων από τη δουλεία της φθοράς και μια διάβαση σωτηριώδη μέσα από τα έλη κάθε είδους σκλαβιάς.
https://www.ekklisiaonline.gr/nea/anakenistike-to-monastiri-tou-patrokosma-sto-kolikontasi/
