(Ματθ. Στ΄ 14-21)
Δε χρειάζεται να διαθέτει κανείς
«υψηλές θεολογικές γνώσεις» για να κατανοήσει ότι η Εκκλησία μας, δηλ. το Σώμα
του Χριστού, εκτός των άλλων, είναι και ασκητική!
Η Ορθόδοξη ζωή εκφράζεται και με την
αγωνιστική και ασκητική διάθεση του πιστού.
Μια απλή ματιά αν ρίξουμε στα ιερά
συναξάρια, αμέσως θα διαπιστώσει του λόγου το αληθές. Και ακριβώς επειδή έτσι
έχουν τα πράγματα, γι’ αυτό και η περίοδος της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής
που ανοίγεται από αύριο μπροστά μας, μας δίνει την δυνατότητα (όταν βεβαίως
υπάρχουν οι προϋποθέσεις) να ξεκινήσουμε λίγο περισσότερο την ευλογημένη
άσκηση.
Φυσικά, ολόκληρο το έτος, για τον
συνειδητό πιστό είναι περίοδος πνευματικών αγώνων. Όμως, η Μ. Τεσσαρακοστή,
τόσο με τις μοναδικές της ακολουθίες, όσο και με την νηστεία και γενικώς τις
πνευματικές ευκαιρίες, μας δίνει την δυνατότητα να πολεμήσουμε πάθη και
αδυναμίες, προσελκύοντας περισσότερο την χάρη του Θεού!
Όπως όμως το σώμα για να ζει και να
κινείται χρειάζεται να υπάρχει η ψυχή, ειδάλλως καταντά πτώμα, έτσι ακριβώς και
η άσκηση και ιδίως η νηστεία, απαιτεί ορισμένες προϋποθέσεις. Απαιτεί να
υπάρχει αυτό το πνεύμα της νηστείας που είναι η ειλικρίνεια και η παραδοχή των
αδυναμιών μας. Απαιτεί με μια λέξη την ταπείνωση, ώστε να μη καταντά η όλη
προσπάθεια ένας ξερός τύπος, με αρνητικά τελικώς αποτελέσματα τόσο για τον ίδιο
τον πιστό, όσο και για το περιβάλλον του γενικώτερα. Και ομολογουμένως, στην
Ευαγγελική περικοπή που μελετούμε, μας αποκαλύπτει ο ίδιος ο αγωνοθέτης, ο
ίδιος δηλ. ο Κύριος την ουσία της όλης ασκήσεως.
Πρώτα άπ’ όλα, θέτει την προϋπόθεση
της συγχωρήσεως των αμαρτημάτων μας. Την προϋπόθεση που δεν είναι άλλη από το
να συγχωρούμε με όλη μας την καρδιά τα σφάλματα των αδελφών μας. Κατόπιν μας
εξηγεί το πώς πρέπει να γίνεται η νηστεία. Δηλ. όχι με υποκριτική και θεατρική
διάθεση, για να μας εγκωμιάζουν οι άνθρωποι. Τούτο εάν γίνεται, έχει ως
αποτέλεσμα, ο νηστεύων να χάνει παντελώς τον μισθό του. Η νηστεία, φυσικά,
πρέπει να γίνεται, αλλά να συνοδεύεται με την χαρούμενη διάθεση και κυρίως να
το γνωρίζει ο Θεός, ο οποίος και τελικώς βραβεύει την όλη διάθεση και
προσπάθεια του ανθρώπου. Και επειδή υφίσταται ο κίνδυνος, μέσα στην περίοδο της
Σαρακοστής, ο εχθρός να υποκλέψει το νου του αγωνιστή και να τον κολλήσει στο
χρήμα και στην ύλη, γι’ αυτό και μας εφιστά την προσοχή, ώστε, ναι μεν θα
εργαζόμαστε, διότι έτσι πρέπει, όμως είναι ανάγκη να είμαστε πολύ προσεκτικοί
για να μη γίνει ο πλουτισμός του χρήματος η μεγάλη αγωνία της καρδιάς μας και ο
τελικός σκοπός της ζωής μας. Θησαυρός μοναδικός όπου θα πρέπει να βρίσκεται η
καρδιά μας και η όλη επιθυμία μας, είναι η χάρις του Θεού και τελικώς, αυτός ο
ουρανός!
Απλά ίσως φαίνονται και ακούγονται τα
αποκαλυπτικά αυτά λόγια του Χριστού. Να όμως φίλοι μου, που αυτά τα «απλά» τις
περισσότερες φορές, στην πράξη, αποδεικνύονται ως τα δυσκολότερα.
Βεβαίως, για τον πιστό που έχει
διάθεση για χριστιανική ζωή, με την χάρη του Κυρίου Ιησού, όλα γίνονται εύκολα.
Ο συγκλονιστικός λόγος του Αποστόλου Παύλου προς τους Φιλιππησίους «πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντι με Χριστώ» (Φιλιπ. Δ’
13), δηλ. τα πάντα κατορθώνω με την δύναμη, που μου δίνει η κοινωνία και η
σχέση μου με τον Χριστό, αποδεικνύεται στις τάξεις των πιστών ως μια
καταπληκτική βιωματική πραγματικότητα. Αντιθέτως, για τον άνθρωπο που δεν
δείχνει την αγαθή διάθεση (διότι αυτή η διάθεση επιτέλους ανήκει προσωπικά στον
άνθρωπο, όλα τ’ άλλα είναι του Θεού), και τα πλέον εύκολα, του φαίνονται
ακατόρθωτα. Όταν λοιπόν υπάρχει η θέληση και η διάθεση, τότε ξεκινά και ο
ευλογημένος αγώνας. Και ναι μεν ο πιστός θα αντιμετωπίσει μύρια εμπόδια. Θα
αισθανθεί ίσως κάποιες στιγμές ότι η κακία του κόσμου πάει να τον παρασύρει.
Παλεύει ο αγωνιστής Χριστιανός με το φοβερό θηρίο του εγωισμού και με την ίδια
την σάρκα που αντιστρατεύεται το πνεύμα. «Η γαρ σαρξ
επιθυμεί κατά του πνεύματος, το δε πνεύμα κατά της σαρκός. Ταύτα δε αντίκειται
αλλήλοις, ινα μη α αν θέλητε ταύτα ποιήτε»(Γαλάτας Ε’ 17) δηλ. Η
διεφθαρμένη σαρκική φύση επιθυμεί βεβαίως αντιθέτως προς το Πνεύμα, και το
Πνεύμα αντιθέτως προς τη διεφθαμένη σαρκική φύση. Αυτά δε αντιμάχονται το ένα
το άλλο, για να μην κάνετε αυτά τα οποία θέλετε (τονίζει και πάλι ο Απόστολος
των Εθνών, Πάυλος). Κάποιες ακόμα φορές,
όλος αυτός ο συνασπισμός του κακού, γίνεται αφορμή να χάνεται από την καρδιά το
κέφι των ιδανικών και ο ενθουσιασμός για την ορθόδοξη πνευματικότητα. Φαίνεται
ίσως ότι έρχονται οι στιγμές που ο πονηρός θέλει να κυριαρχήσει. Όμως, εδώ
είναι που χρειάζεται η καρτερία και η εμμονή. Εδώ επιβάλλεται να γνωρίζουμε ότι
ο Θεός δεν επιτρέπει ποτέ να πειραστούμε περισσότερο των δυνάμεών μας.
Διασαλπίζει από τα βάθη των αιώνων το Πνεύμα το Άγιον δια του Απ. Παύλου και
μας δίνει θάρρος και μας τονώνει: «πειρασμός υμάς ουκ
είληφεν ει μη ανθρώπινος. Πιστός δε ο Θεός, ος ουκ εάσει υμάς πειρασθήναι υπέρ
ο δύνασθε, αλλά ποιήσει συν τω πειρασμώ και την έκβασιν του δύνασθαι υμάς
υπενεγκείν»!(Α’ Κορ. Ι’13). Δηλ. Δεν σας έχει καταλάβει δοκιμασία, παρά
μόνο ανάλογη προς τις ανθρώπινες δυνάμεις. Ο δε Θεός είναι εύσπλαγχνος και δεν
θα σας αφήσει να δοκιμασθείτε παραπάνω από τις δυνάμεις σας, αλλά μαζί με τη
δοκιμασία θα δώσει και τη διέξοδο, ώστε να μπορείτε να υποφέρετε.
Ναι, αδελφοί μου. Αγώνας και μάλιστα
σκληρός. Γι΄αυτό άλλωστε και αυτή η περίοδος ονομάζεται και «στάδιον πνευματικού αγώνος». Όμως, δεν εγκαταλείπουμε
την προσπάθεια και προπαντώς δεν απελπιζόμαστε. Δεν απελπιζόμαστε και ούτε
βεβαίως συμβιβαζόμαστε, όχι διότι ελπίζουμε στις μικρές δικές μας προσπάθειες «ου γαρ επί τω τόξω μου ελπιώ, και η ρομφαία μου ου σώσει με»(Ψαλμ.
ΜΓ΄ 7), αλλά κυρίως διότι επάνω από τον προσωπικό μας αγώνα, ζητούμε και μας
δίνεται η βοήθεια του Θεού. Μας παραστέκει και μας ενισχύει. Αυτός ο Κύριος
Ιησούς είναι που διακήρυξε την μεγάλη αλήθεια: «χωρίς
εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν»(Ιωάννου ΙΕ΄5). Και τελικώς
συνειδητοποιούμε ότι Αυτός είναι που προσθέτει τη δύναμη και φέρει τη νίκη.
Εμείς απλώς του λέμε το ναι, κάνοντας βεβαίως ό,τι είναι δυνατόν να γίνεται από
εμάς τους ίδιους. Γνωρίζουμε δε, ότι σε διαφορετική περίπτωση, εάν δηλ. δεν
αγωνιστούμε, δεν παρεμβαίνει ο Θεός. Ανάγκη λοιπόν να εμπιστευθούμε την
αδυναμία μας στην παντοδυναμία του. Να καταφύγουμε στο έλεος και στη χάρη του.
Να προσεγγίσουμε τα άχραντα μυστήρια με διάθεση ειλικρινή και με πόθο διαρκούς
επικοινωνίας με τον Χριστό. Πάντοτε ενωμένοι μαζί του. Να Χριστοποιηθούμε! Και
όταν γίνεται αυτό, τότε αισθανόμαστε την αξία της ασκήσεως και τότε γευόμαστε
έστω και στο ελάχιστο τις μοναδικές στιγμές που λαχταρούσαν οι θείοι πατέρες
μας, βιώνοντας τη νηστεία, την αγρυπνία και την προσευχή, αλλά συνάμα και το
θάρρος των μαρτύρων και ομολογητών! Αυτός ο αγώνας για την εν Χριστώ ζωή
αποτελεί και τον σκοπό της ζωής μας.
Ειλικρίνεια λοιπόν, αγαθή διάθεση,
και διακριτική άσκηση (με την άδεια του πνευματικού μας), και κυρίως ιερός
ενθουσιασμός, είναι αυτά τα στοιχεία που νοηματοδοτούν τον αγώνα της
ταπεινώσεως μέσα στο στάδιο της Μ. Τεσσαρακοστής, αλλά και σε όλη μας τη ζωή.
Αγώνας λοιπόν. Αγώνας και
πάντα μπροστά. Αγώνας και πάντα ψηλά!
Και ας γνωρίζεις αδελφέ
μου ότι, όταν απλώνεις τα χέρια σου να πιάσεις τ’ άστρα, μπορεί βέβαια να μη τα
φτάσεις, μα είναι σίγουρο πως δεν θα καταλήξεις να κρατάς μια χούφτα λάσπη.
Αμήν.
Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος.
Κόνιτσα. Email: p.ioil@freemail.gr
