Η γλώσσα των Σκοπίων ούτε αναγνωρίστηκε το 1977 ούτε και τώρα μπορεί να επισημοποιηθεί ως «μακεδονική γλώσσα». Ως μέγιστη υποχώρηση θα μπορούσε να ονομάζεται «Σλαβομακεδονική»
Πρόσφατα ακούστηκε από επίσημα χείλη ότι η Ελλάδα έχει αποδεχθεί (και οιονεί αναγνωρίσει) ήδη την ονομασία «μακεδονική γλώσσα» από το 1977, με προφανή αναφορά στην Τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την τυποποίηση (standardization) των γεωγραφικών ονομάτων που έλαβε χώρα στην Αθήνα 17 Αυγ. – 7 Σεπτ. τού 1977. Η άποψη αυτή άκουσα να επαναλαμβάνεται και από άλλους, έχοντας ίσως ξεκινήσει ως «επιχείρημα» των ίδιων των Σκοπιανών στη διαπραγμάτευση. Οι γραμμές αυτές γράφονται για να φωτίσουν το όλον θέμα.
Μια γρήγορη έστω αναδρομή στα σχετικά Πρακτικά τής Διάσκεψης δείχνει χωρίς καμιά αμφιβολία ότι στη Συνάντηση αυτή συζητήθηκε (ως συνέχεια άλλων προηγηθεισών Διασκέψεων) ως μόνο θέμα και για πολλές χώρες και γλώσσες (Κινεζική, Αραβική, Εβραϊκή, Ινδική, Ασιατικές γλώσσες κ.ά.) πώς θα μεταγραμματίζονται τα τοπωνύμιά τους με λατινικούς χαρακτήρες («romanization») βάσει ενός συστήματος μεταγραμματισμού (transliteration) των γραμμάτων τού αλφαβήτου τους που θα διευκολύνει να διαβάζονται ευρύτερα.
Η ελληνική αντιπροσωπία, απαρτιζόμενη από γλωσσολόγους, ιστορικούς, μέλη τής γεωγραφικής υπηρεσίας στρατού κ.ά., παρέστη ειδικά για το σύστημα μεταγραμματισμού τού ελληνικού αλφαβήτου, επιφυλασσόμενη να προτείνει δικό της σύστημα.
Φυσικά και δεν ετέθη ποτέ σε εκείνη τη Διάσκεψη θέμα αναγνώρισης τής ονομασίας τής γλώσσας των Σκοπίων ως Μακεδονικής. Αν επρόκειτο να τεθεί τέτοιο θέμα, άλλη θα ήταν η σύνθεση τής ελληνικής αντιπροσωπίας αλλά θα εναντιωνόμαστε και όλα τα μέλη τής αντιπροσωπίας που έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους με διάφορες ευκαιρίες. Και θα χαλούσε ο κόσμος στην Ελλάδα! Επ΄ ευκαιρία, στη Διάσκεψη δεν ...
προσήλθαν μέλη τής Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας τής Μακεδονίας αλλά ένα μόνο μέλος (Colonel Miroslav Peterska), εκπρόσωπος τής Γιουγκοσλαβίας (Belgrade, Yugoslavia).
Αρα αυτό που αποφασίστηκε, όπως και με όλες τις άλλες γλώσσες, είναι ο απλός μεταγραμματισμός με λατινικούς χαρακτήρες τής γλώσσας των Σκοπίων και όχι η ονομασία της ως «μακεδονικής γλώσσας»!
Στη «σύσταση» περιγράφεται —όπως και για τα αλφάβητα πολλών άλλων γλωσσών— πώς θα αποδίδεται λατινικά κάθε γράμμα τού κυριλλικού αλφαβήτου που χρησιμοποιούν τα Σκόπια «for the romanization of Macedonian geographical names in Yugoslavia».
Ας σημειώσουμε εδώ ότι η ίδια η επωνυμία τής σύστασης («Serbo-Croatian and Macedonian Cyrillic alphabets of Yugoslavia») δείχνει και ποιας γλωσσικής οικογενείας γλώσσα είναι η γλώσσα των Σκοπίων (ανήκει στις σλαβικές γλώσσες), γραφόμενη όπως και οι λοιπές γλώσσες τής τότε Γιουγκοσλαβικής Ομοσπονδίας, η Σερβική και η Κροατική, με το σλαβικό κυριλλικό αλφάβητο. Δεν αμφισβητούν δηλαδή ούτε καν οι ίδιοι ότι η γλώσσα τους είναι σλαβική, γι’ αυτό και γράφεται με το σλαβικό αλφάβητο όπως και οι άλλες σλαβικές γλώσσες (Σερβική, Κροατική, Βουλγαρική, Ρωσική, Πολωνική κ.ά.). Κι όμως την αποκαλούν «Μακεδονική»!
Το σκεπτικό αυτής τής αναδρομής μπορεί να αποτελέσει, νομίζω, ένα ακόμη επιχείρημα στη φαρέτρα τής ελληνικής διπλωματικής διαπραγμάτευσης ότι η βουλγαροσερβική γλώσσα των Σκοπίων ούτε αναγνωρίστηκε το 1977 ούτε και τώρα μπορεί να επισημοποιηθεί ως «μακεδονική γλώσσα». Ως μέγιστη υποχώρηση θα μπορούσε να ονομάζεται «Σλαβομακεδονική».
* Ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης είναι καθηγητής της Γλωσσολογίας, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών
https://www.pentapostagma.gr/2018/06
