Επισκόπου Καρπασίας Χριστοφόρου, Απορρύθμιση και πνευματική ρύθμιση
Ἐπισκόπου Καρπασίας Χριστοφόρου
Ο ἄνθρωπος τῆς σύγχρονης κοινωνίας μοιάζει μέ μία μηχανή, ἡ ὁποία φαίνεται νά ἔχει ἀπορρυθμισθεῖ. Ἀσθμαίνει, ταλαιπωρεῖται, ἀγωνιᾶ, φοβᾶται, ἀγχώνεται, συγκρούεται. Θεοποιεῖ τήν ἁμαρτία καί δικαιολογεῖ συνεχῶς τήν ὅλο καί αὐξανόμενη κακία, πού δημιουργεῖται μέσα στή ζωή του. Εἶναι ἄρρωστος πνευματικά καί τό χειρότερο ἀγνοεῖ τήν ἀρρώστια του.
Θά ἤθελα στή συνέχεια νά ἀναφερθῶ ἀφ’ ἑνός σ’ αὐτή τήν πνευματική ἀπορρύθμιση καί ἀφ’ ἑτέρου στήν πνευματική ρύθμιση. Ἄλλωστε, ἡ ζωή, γιά νά ἔχει νόημα, πρέπει νά εἶναι πνευματικά ρυθμισμένη....
Γιά νά ἀντιληφθοῦμε τί εἶναι ἡ πνευματική ἀπορρύθμιση, πρῶτα θά πρέπει νά ποῦμε τί εἶναι ἡ πνευματική ρύθμιση, δηλαδή τί εἶναι ἡ πνευματική ζωή. Ἡ πνευματική ζωή ἐπιτυγχάνεται μόνο μέ τήν ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ χορηγός τῆς ζωῆς καί παντός ἀγαθοῦ.
Γιά νά ἀντιληφθοῦμε τί εἶναι ἡ πνευματική ἀπορρύθμιση, πρῶτα θά πρέπει νά ποῦμε τί εἶναι ἡ πνευματική ρύθμιση, δηλαδή τί εἶναι ἡ πνευματική ζωή. Ἡ πνευματική ζωή ἐπιτυγχάνεται μόνο μέ τήν ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ χορηγός τῆς ζωῆς καί παντός ἀγαθοῦ.
Ἄς δοῦμε ὅμως πῶς ἐπιτυγχάνεται αὐτή ἡ ἕνωση.
Ὁ Θεάνθρωπος Χριστός ἀπεκάλεσε τούς μαθητές Σου «φῶς τοῦ κόσμου».Ὁ χαρακτηρισμός αὐτός δηλώνει ὅτι οἱ μαθητές εἶναι τό «φῶς τοῦ κόσμου», ὄχι ἁπλῶς γιατί ἔχουν μερικά ἐξωτερικά καλά ἔργα, ἀλλά γιατί εἶναι κατοικητήρια τῆς Ἁγίας Τριάδας, γιατί ἔχουν αἰσθητά στήν καρδιά τους τήν Χάρη τοῦ Σριαδικοῦ Θεοῦ. Αὐτό ὀφείλεται στό ὅτι βρίσκονται ρυθμισμένοι μέ τόν Θεό. Πολλοί, ἑρμηνεύοντας τό λόγο τοῦ Κυρίου πρός τούς μαθητές Σου ὅτι εἶναι «τό φῶς τοῦ κόσμου», ἐννοοῦν ὅτι «φῶς τοῦ κόσμου» εἶναι οἱ «καλοί» Χριστιανοί, πού κάνουν καλά ἔργα. Αὐτό εἶναι λάθος καί ἐπικίνδυνο. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἑρμηνεύουν ὅτι «φῶς τοῦ κόσμου» εἶναι οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ρυθμίσει τόν νοῦ τους καί τήν καρδιά τους μέ τόν Θεό.
Τό μεγαλύτερο πρόβλημα, πού ἀπασχολεῖ τόν ἄνθρωπο σήμερα, εἶναι τό θέμα τῆς ρύθμισης. Πρέπει νά ρυθμισθεῖ σωστά, ὥστε νά ἐνεργεῖ καί νά ζεῖ φυσιολογικά.
Ὅπως ἕνα μηχάνημα ρυθμίζεται καλά καί στή συνέχεια λειτουργεῖ κανονικά, ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη εἰδικῆς πνευματικῆς ρύθμισης. Πρέπει νά ἀποκτήσει πνευματική ὑγεία, ὥστε νά ἀντιδρᾶ φυσιολογικά σ’ ὅλα τά ἐμφανιζόμενα προβλήματα τῆς ζωῆς του.
Στήν ἀκολουθία τῆς Θείας Εὐχαριστίας, μετά τήν Θεία Κοινωνία, ὑπάρχει ἡ ἑξῆς φράση-προσευχή πρός τόν Χριστό: «Ἅγνιζε καί κάθαρε καί ρύθμιζέ με». Παρακαλοῦμε τόν Θεό νά μᾶς ἁγνίζει, νά μᾶς καθαρίζει καί νά μᾶς ρυθμίζει. Ὑπάρχει, λοιπόν, μεγάλη ἀνάγκη ρύθμισης, διότι μέ τήν πτώση καί μέ τήν διάπραξη τῆς ἁμαρτίας καί τῶν παθῶν ἔχουμε ἀπορρυθμισθεῖ. Ἀντί νά ἔχουμε κέντρο τῆς ζωῆς μας τόν Θεό καί νά ρυθμίζουμε τή ζωή μέ βάση τό νόμο τοῦ Εὐαγγελίου Του, τήν ρυθμίζουμε μέ βάση τήν δική μας λογική καί τίς δικές μας κακές καί πονηρές ἐπιθυμίες. Κέντρο τῆς ζωῆς μας ἔγινε ὁ ἄνθρωπος καί ὄχι ὁ Θεάνθρωπος καί ὁ νόμος Σου· ἡ ἐνέργεια τῶν παθῶν καί ὄχι ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι γενικῶς ἔχουμε ἀπορρυθμιστεῖ.
Ἄς δοῦμε ὅμως, ποῦ ὀφείλεται ἡ ἀπορρύθμιση καί πώς θά πετύχουμε τήν ἐκ νέου ρύθμισή μας.Ὁ ἅγ. Ἀνδρέας Κρήτης σ’ ἕνα τροπάριο τοῦ Μ. Κανόνος ἀναφέρει: «ὁ νοῦς τετραυμάτισται, τό σῶμα μεμαλάκισται, νοσεῖ τό πνεῦμα». Ὁ νοῦς, λοιπόν, τοῦ ἀνθρώπου ἐτραυματίσθη καί νοσεῖ. Αὐτό σημαίνει ὅτι μέ τήν διάπραξη τῆς ἁμαρτίας καί τήν ζωή μακράν τοῦ Θεοῦ, ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου χάνει τήν ἀναφορά, τήν στροφή πρός τόν Θεό καί στρέφεται πρός ἄλλες κατευθύνσεις. Ἔτσι, ἀποδυναμώνεται καί, ἐάν συνεχίσει νά ζεῖ χωρίς τόν Θεό, νεκρώνεται. Σ΄ αὐτήν τήν περίπτωση ὅλα λειτουργοῦν ἀντικανονικά. Ὁ κόσμος διερωτᾶται σήμερα: Ποῦ ὀφείλονται τό ἄγχος, τό στρές, τά οἰκογενειακά, πολιτικά, κοινωνικά καί ψυχολογικά προβλήματα; Ἡ ἀπάντηση εἶναι μία. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀπορρυθμιστεῖ καί ἔχασε τήν ἐπικοινωνία του μέ τόν Δημιουργό του καί συντηρητή του.
Πῶς θά ξεφύγουμε ἀπ’ αὐτή τήν καταστροφική κατάσταση; Ὅλη ἡ προσπάθειά μας θά πρέπει νά ἐπικεντρωθεῖ στό νά ρυθμίσουμε τόν νοῦ μας, νά τόν ἐλευθερώσουμε ἀπό τήν τυραννία τοῦ κόσμου, τῆς ἁμαρτίας, τῆς λογικῆς καί τῶν παθῶν καί νά τόν στρέψουμε πρός τόν Θεό. Αὐτό δέν εἶναι εὔκολη ὑπόθεση, οὔτε ἐπιτυγχάνεται μέ αὐτόματες διαδικασίες. Σ’ αὐτό συντελεῖ ἡ ὅλη μυστηριακή καί ἀσκητική ζωή τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή μετάνοια, νηστεία, προσευχή καί Θεία Κοινωνία.
Οἱ τρεῖς λέξεις, πού ἀναφέρονται στήν εὐχή τῆς Θείας Εὐχαριστίας, πού σημειώσαμε προηγουμένως, εἶναι χαρακτηριστικές: «Ἅγνιζε»: ἁγνότητα τῶν λογισμῶν καί τῆς καρδιᾶς. «Κάθαρε»: ἡ ἐσωτερική καθαρότητα ἀπό τά πάθη καί τήν φθοροποιό ἁμαρτία. «Ρύθμιζε»: ἡ πλήρης ἐναρμόνιση τῆς ζωῆς μας μέ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἐάν ἔχουμε αὐτά, τότε ἡ Θεία Χάρη θά ἔρθει νά κατοικήσει μέσα μας, νά μᾶς ἀγνίσει, νά μᾶς καθαρίσει καί νά μᾶς ρυθμίσει, μέ ἄλλα λόγια νά μᾶς κάνει πραγματικά «τό φῶς τοῦ κόσμου».
Μ’ αὐτό θέλω νά πῶ ὅτι δέν ἀρκοῦν μόνο κάποιες ἐξωτερικές τυπικές χριστιανικές πράξεις, γιά νά εἶναι κανείς ρυθμισμένος μέ τόν Θεό. Γιά παράδειγμα, δέν εἶναι ἀρκετό νά ἐκκλησιάζομαι, νά κάνω ἑορτές ἐπί τή μνήμη ἁγίων, νά ἀφιερώνω τάματα καί νά δίδω ἐλεημοσύνη. Ὁ Κύριός μας λέει ὅτι, ἐάν πηγαίνεις νά προσφέρεις τό δῶρο σου στό θυσιαστήριο τοῦ Θεοῦ, δηλαδή στόν Ναό, καί ἐνθυμηθεῖς ὅτι ἔχεις κάτι κατά τοῦ ἀδελφοῦ σου ἤ ὁ ἀδελφός σου κάτι ἐναντίον σου, τότε ἄφησε τό δῶρο σου ἐκεῖ, πήγαινε νά συμφιλιωθεῖς μαζί του καί «τότε ἐλθέ», ἔλα, νά τό προσφέρεις.
Σχολιάζοντας οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας τά λόγια αὐτά τοῦ Κυρίου, σημειώνουν ὅτι ὁ Κύριος προτιμᾶ καί θέλει τήν ἀγάπη, τήν ἐσωτερική γαλήνη, τήν συνδιαλλαγή μέ τούς ἀδελφούς μας καί ὄχι τά δῶρα μας. Αὐτά ἔχουν ἀξία μόνο, ἐάν ἔχουμε ἐσωτερική καθαρότητα. Εἶναι σημαντικό νά ποῦμε, ὅτι λέγει ὁ Κύριος «τότε ἐλθέ», ἀφοῦ συνδιαλλαγεῖς μετά τοῦ ἀδελφοῦ σου. Δέν λέγει ἔλα καί πάλιν, πού σημαίνει ὅτι τήν πρώτη φορά, ὅταν δέν ὑπῆρχε ἡ ἐσωτερική καθαρότητα, ἦταν σάν νά μήν εἶχε πάει καθόλου στόν Ναό νά προσφέρει τό δῶρο του.
Θά ἤθελα, κλείνοντας, νά ἀναφερθῶ γιά λίγο στό θέμα τῆς σύγχρονης οἰκογένειας. Πολλοί ἔγγαμοι διατείνονται ὅτι δέν εἶναι δυνατόν κανείς ὡς οἰκογενειάρχης νά ζήσει χριστιανική ζωή. Αὐτό, ἐκτός τοῦ ὅτι εἶναι βλασφημία πρός τόν Θεό, συνιστᾶ καί μεγάλη ἄγνοια. Σό μεγάλο πρόβλημα ξεκινᾶ ἀπό τό ὅτι ἀρχίζουν οἱ νέοι τήν ἔγγαμη ζωή, χωρίς νά ἀποκτήσουν τήν πνευματική ρύθμιση μέ τόν Θεό. Χωρίς τόν προσανατολισμό τοῦ νοῦ καί γενικά τῆς ζωῆς τους μέ τόν Θεό. Χωρίς γερά καί σταθερά θεμέλια. Ἀκόμη, γίνεται λόγος ὅτι οἱ γονεῖς πρέπει νά ἀποκτήσουν γνώσεις παιδαγωγικές, ψυχολογικές κ.τ.λ., γιά νά παιδαγωγήσουν σωστά τά παιδιά τους. Ὅμως, αὐτό δέν ἀρκεῖ. Διότι ὑπάρχουν γονεῖς, πού ἔχουν πολλές ἀνθρώπινες γνώσεις, καί ὅμως δέν μποροῦν νά προσφέρουν λύσεις στά
ὑπαρξιακά προβλήματα τῶν παιδιῶν τους. Αὐτό ὀφείλεται στό ὅτι ἡ ὅλη οἰκογενειακή ζωή δέν βρίσκεται ρυθμισμένη μέ τόν Θεό.
Ὁ νοῦς εἶναι αἰχμαλωτισμένος ἀπό τά ἐξωτερικά προβλήματα, νά τό ποῦμε καί αὐτό: εἶναι αἰχμαλωτισμένος πάνω στά παιδιά. Μέρα νύκτα ὁ νοῦς τῶν γονέων εἶναι ἀπασχολημένος μέ τά παιδιά, δηλαδή τίς ἐξωτερικές, κοσμικές, ἀνάγκες τῶν παιδιῶν καί ὄχι μέ τόν Θεό. Γιά τούς πολλούς γονεῖς τό μεγαλύτερο πρόβλημα δέν εἶναι ὁ Θεός καί ἡ σωτηρία τους, ἀλλά τά παιδιά σάν ἄτομα. Μ’ αὐτό δέν θέλω νά πῶ ὅτι πρέπει νά ἐγκαταλείψουμε τήν φροντίδα γιά τά παιδιά. Ἀλλά πρέπει νά κατανοήσουμε ὅτι ἔχουμε ὑποχρέωση, σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, νά τά ἀναθρέψουμε «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου».
Χρειαζόμαστε, λοιπόν, γιά νά γίνουμε τό «φῶς τοῦ κόσμου», νά ἀποκτήσουμε πνευματική ρύθμιση. Αὐτό μπορεῖ νά γίνει μέ τήν προσευχή καί τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Γιά νά τό πετύχουμε, χρειάζεται, ὅμως, πάνω ἀπ’ ὅλα ἡβοήθεια τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό ἄς προσευχόμαστε καθημερινά μαζί μέ τήν ἁγία μας Ἐκκλησία πρός τόν Θεό: «Ἅγνιζε, καί κάθαρε, καί ρύθμιζε με· κάλλυνε συνέτιζε, καί φώτιζέ με».
