Έχω συναντήσει αρκετές φορές ενορίες χωρίς κατηχητές.
Το παράδοξο είναι ότι υπήρχαν άτομα πιστά και με αγάπη προς τα παιδιά που θα μπορούσαν να αναλάβουν ένα μικρό Κατηχητικό. Δεν το τολμούσαν όμως.
Ποιος ήταν ο λόγος;
Ήταν άτολμοι μπροστά στο κοινό!
Και εδώ μπορούμε να σκεφτούμε "σε μικρά παιδιά θα μίλαγαν, δεν θα έβγαζαν και λόγο στην ενορία ολόκληρη!"
Και όμως, κάποιες φορές χρειάστηκε να με αντικαταστήσουν και δυσκολεύτηκαν πολύ ψυχικά κυρίως και όχι από άποψη ευφράδειας.
Εάν ήξεραν όμως ότι έτσι ξεκινάμε όλοι!
Η δυσκολία στον λόγο είναι καθαρά στην σκέψη μας.
Η αντιμετώπισή της είναι θέμα συνήθειας.
Όσο πιο πολύ μιλάμε μπροστά σε κοινό, τόσο πιο πολύ συνηθίζουμε.
Και το πιο ανώδυνο κοινό είναι τα παιδιά.
Αυτά δεν χρειάζονται πολλά ούτε φοβερές ικανότητες λόγου.
Θέλουν μόνο αγάπη, ενδιαφέρον, επιείκεια στις αταξίες τους και οργάνωση σε αυτά που έχουμε να πούμε και να παρουσιάσουμε. Να εμπλουτίζουμε επίσης το μάθημα (σημείωση: ποτέ δεν χρησιμοποιώ την λέξη μάθημα μπροστά στα παιδιά για να χαρακτηρίσω έτσι τις συναντήσεις μας. Θεωρώ το Κατηχητικό τρόπο ζωής και όχι μάθημα.), να εμπλουτίζουμε το μάθημα, ξαναλέω, με οπτικοακουστικό υλικό όπως εικόνες, τραγούδια, βιντεάκια κλπ, καθώς και με χειροτεχνίες και χρώματα. Στο τέλος λίγο παιχνίδι τα τονώνει.
Αυτό ήταν ! Τα κερδίσαμε!
Ως κατηχητές όμως θα βρεθούμε συχνά σε θέση να...
πρέπει να μιλήσουμε μπροστά σε γονείς, στην ενορία ολόκληρη εν όψει μιας διοργάνωσης ή γιορτής, να κάνουμε παρουσιάσεις, την εισαγωγή σε κάποιο θέμα ή να παρουσιάσουμε το κατηχητικό μας έργο στην ενορία.
Όλα αυτά αποτελούν σκοπέλους για όσους φαντάζονται σαν κάτι φοβερό το να μιλάνε στο κοινό.
Για να κάνουμε τα πρώτα βήματα αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος, παραθέτω στην συνέχεια απλές οδηγίες για μια πιο ισχυρή ομιλία.
1. Να μην κάνουμε εξουθενωτική προσπάθεια να βγει η φωνή μας για να ακουστούμε.
Η δύναμη που θα βάζουμε για να δυναμώσουμε την φωνή μας να μην εστιάζεται στον λάρυγγα αλλά στην περιοχή της κοιλιάς ή των πνευμόνων, ώστε να βγαίνει από κει πιο δυνατή η ανάσα που στηρίζει και δυναμώνει την ένταση της φωνής.
Αλλιώς, και οι φωνητικές χορδές μας θα ταλαιπωρηθούν και τα αυτιά των παιδιών, τα οποία σύντομα θα πάψουν να μας παρακολουθούν.
Φανταστείτε πώς διηγούμαστε σε ένα παιδί μια ιστορία, ένα παραμύθι κλπ; Με ηρεμία, χαλάρωση, διαφοροποίηση στην ένταση της φωνής χωρίς όμως ξεφωνητά ή υπερβολική προσπάθεια.
2. Η διαφοροποίηση της έντασης της φωνής κάνει τον λόγο πιο γλαφυρό. Πχ. όταν το κεντρικό πρόσωπο της διήγησης νοιώθει φόβο, η φωνή μας μπορεί να πάρει έναν τόνο φοβισμένο, όταν ο ήρωας νοιώθει ανδρεία, ο τόνος μας είναι πιο δυναμικός (πχ. η αναμέτρηση του Δαυίδ με τον Γολιάθ), όταν ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μιλά ταπεινά (όπως ο Ιωσήφ μπροστά στον Φαραώ) ή με ισχύ (όπως ο Ιωσήφ πριν αποκαλυφθεί στους αδελφούς του), ή αποφασιστικά για να υπερασπιστεί την πίστη του, τότε η φωνή μας πρέπει να παίρνει τον κατάλληλο τόνο.
Όταν ζούμε και νοιώθουμε εμείς οι ίδιοι την διήγηση, τότε το ίδιο ζωντανά την μεταδίδουμε και στα παιδιά, τα οποία όταν φύγουν από το κατηχητικό θα νοιώθουν σαν να πήγαν σινεμά και είδαν ταινία του Σπάιντερ-μαν. Τόσο ενθουσιασμό και έξαψη θα έχουμε μεταδώσει.
Να φοβόμαστε και να αποφεύγουμε την χλιαρότητα στο μάθημά μας: χλιαρή , χωρίς τόνο φωνή, μάθημα βαριεστημένο, διήγηση χωρίς ενδιαφέρον και ένα κατηχητικό κοιμισμένο.
Αυτά πρέπει να φοβόμαστε και όχι το τι θα πούμε.
Ευτυχώς, η Παράδοσή μας και η Βίβλος είναι γεμάτες από ενδιαφέρουσες ιστορίες.
(Προσοχή να μην ειπωθεί ποτέ η λέξη "παραμύθια" για τις ιστορίες της Βίβλου!
Αν κάποιο παιδί τις αποκαλέσει έτσι, πρέπει αμέσως εκείνη την στιγμή να γίνει η διόρθωση, χωρίς χρονοτριβή. Καλό είναι να το προλάβουμε και να το διευκρινίσουμε ήδη από τα πρώτα μαθήματα.)
3. Όταν μιλάμε, να προφέρουμε δυνατά και καθαρά τις συλλαβές και τα σύμφωνα. Ο λόγος μας πρέπει να βγαίνει καθαρός και καλά κατανοητός και να μην δίνει την εντύπωση ότι η ομιλία "σέρνεται". Για τον σκοπό αυτό κάντε πρόβες στο σπίτι.
Διαλέξτε δύσκολες λέξεις και προφέρετέ τις δυνατά και καθαρά, να ακουστούν καθαρά όλες οι συλλαβές και τα σύμφωνα.
Στη συνέχεια, διαβάστε δυνατά ένα μικρό κείμενο, σχετικό ίσως με το θέμα του επόμενου κατηχητικού μαθήματος. Προσέξτε τον τόνο της φωνής, να είναι ο μέσος με μεσαίες διακυμάνσεις και όχι στριγκός, υπερβολικά ισχυρός γιατί κουράζει ή υπερβολικά ήρεμος και αδύναμος γιατί κοιμίζει (θυμηθείτε την διαφήμιση με τον καθηγητή να μιλάει για τον χρόνο και τα παιδιά να κοιμούνται).
Τα παιδιά δεν πρέπει να χρειάζονται ούτε ηρεμιστικό για να ηρεμήσουν ούτε τονοτιλ για να ξυπνήσουν. Κατά ένα βαθμό από μας εξαρτάται.
4. Και τελικά, νιώστε τα παιδιά σαν αδελφάκια σας, μικρά χαριτωμένα, ατίθασα και σκανδιαλιάρικα αδελφάκια, τα οποία χρειάζονται χαμόγελο, νουθεσία, επαναφορά στην τάξη αλλά όχι σκληρότητα, άτεγκτη πειθαρχία και στρατιωτική συμπεριφορά του στυλ ΑΝΑΠΑΥΣΗ, ΠΡΟΣΟΧΗ. Αφήστε τα να κάνουν σχόλια, να πειραχτούν μεταξύ τους, να σας διακόψουν, να ρωτήσουν κλπ, γιατί έτσι γίνεται πιο ζωντανό το μάθημα.
Μην τρομάζετε από την ζωντάνια των παιδιών και την θεωρείτε απειθαρχία. Θυμηθείτε ότι τα παιδιά δεν αντέχουν ακίνητα πάνω από 5 λεπτά, αμίλητα πάνω από 3 και συγκεντρωμένα σε μια ταινία ή ομιλία πάνω από 10 λεπτά. Εκμεταλλευτείτε αυτά τα όρια χρόνου και δείξτε κατανόηση για την αταξία τους. Αν χρειαστεί υψώστε τον τόνο της φωνής σας, χωρίς να είστε προσβλητικοί, νευρωτικοί ή υστερικοί (υπάρχουν και αυτά, ίσως όχι σε κατηχητές αλλά σε νηπιαγωγούς τα έχω δει). Φροντίστε η διήγηση να τελειώσει γρήγορα και να ακολουθήσει συζήτηση με τα παιδιά. Ακόμα και τα πιο μικρά είναι ικανά να συζητούν. Λίγο παιχνίδι, ένα τραγουδάκι...και το μάθημα ολοκληρώνεται με επιτυχία! Τίποτα δύσκολο.
5. Σε παρουσιάσεις γιορτών ή ομιλιών, αν χρειαστεί να μιλήσετε, μην κοιτάτε κατάματα κανέναν αλλά το βλέμμα σας να πέφτει πάνω από τα κεφάλια και πίσω, στο βάθος της αίθουσας. Όταν μιλάτε στην τάξη, μπορείτε και πρέπει (κατά την άποψή μου) να έχετε οπτική επαφή με τα παιδιά.
Και στις δύο περιπτώσεις μην τρομοκρατείστε από πριν για το τι θα πείτε.
Προετοιμάστε μέρες πριν το θέμα στο μυαλό σας, και να το ξανασκέφτεστε κάθε μέρα βήμα βήμα. Όταν έρθει η ώρα να μιλήσετε, έχοντας επίγνωση του τι θα πείτε, αυτό θα ελαττώσει το άγχος της ομιλίας.
6. Τέλος να θυμάστε να κρατάτε αυστηρά τα όρια χρόνου αντοχής των ακροατών στην παρουσίαση μεγάλων θεμάτων σε ενήλικες, όπως κατήχηση σε γονείς, νέους και εφήβους ή παρουσίαση θέματος σε ευρύτερο κοινό. Κάθε ομιλία που κρατάει πολύ και ο μονόλογος είναι ατελείωτος, κάνει σύντομα τον κόσμο να βαρεθεί. Όταν έρθει η ώρα των ερωτήσεων, κανείς δεν θα έχει διάθεση να ρωτήσει τίποτα. Η ομιλία σε ενήλικες, σε ανεπίσημο επίπεδο πάντα, δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 35 με 40 λεπτά συν τον χρόνο των ερωτήσεων. Καλύτερα μια πιο περιεκτική παρουσίαση που δίνει χρόνο σε ερωτήσεις παρά μια λεπτομερέστατη παρουσίαση μιας ώρας που κρατάει μισή ώρα ακόμα με τις ερωτήσεις.
Λίγοι ομιλητές είναι τόσο χαρισματικοί που συνεπαίρνουν το κοινό και δεν θέλουμε να σταματήσουν να μιλάνε και εμείς να ακούμε.
Αν δεν διαθέτουμε αυτό το σπάνιο χάρισμα, ας κρατήσουμε τα όρια χρόνου.
Αυτές ήταν κάποιες εντυπώσεις από την προσωπική εμπειρία μου και από την παρατήρηση διαφόρων ομιλητών. Επειδή όμως δεν είμαι και ειδήμονας, ακολουθεί η γνώμη των ειδικών σε θέματα λόγου:
Πώς να βελτιώσετε την ικανότητά σας στον προφορικό λόγο!
Συντάκτης: Λιάνα Γεωργουλοπούλου
Πώς να βελτιώσετε την ικανότητά σας στον προφορικό λόγο!Δεν χρειάζεται κόπος… αλλά τρόπος σε κάθε δημόσια ομιλία, συζήτηση ή επαγγελματικό meeting! Καθημερινά πολλοί αντιμετωπίζουν το φόβο της δημόσια ομιλίας, είτε αφορά ένα μεγάλο κοινό, είτε μια παρέα πέντε ανθρώπων. Οι δεξιότητες, όμως, του προφορικού λόγου δεν βελτιώνονται έτσι απλά. Χρειάζονται χρόνο και εξάσκηση μέσα από τις δικές σας εμπειρίες. Το αποτέλεσμα πάντως θα είναι να αυξηθεί η εμπιστοσύνη στον εαυτό σας και να μειωθεί το άγχος σας σε τέτοιες καταστάσεις…
Συμβουλές για μια ισχυρή δημόσια ομιλία!
Πολλοί τρομοκρατούνται με τη σκέψη ότι θα μιλήσουν μπροστά σε ένα κοινό, είτε αυτό βρίσκεται μέσα στο πανεπιστήμιο, είτε αφορά κάποιο συνέδριο. Πρόκειται για τη γνωστή και ως «γλωσσοφοβία», η οποία αντιμετωπίζεται με ανεβασμένη αυτοεκτίμηση και μερικά tips που βελτιώνουν τον προφορικό λόγο…
Εξελίξτε την ικανότητα ομιλίας μέσα από βιβλία ή βίντεο
Δέκα σελίδες από ένα βιβλίο για τη δημόσια ομιλία αρκούν, ώστε να αναπτύξετε βήμα – βήμα την ικανότητά σας στον προφορικό λόγο. Παράλληλα, παρακολουθήστε τουλάχιστον ένα βίντεο από το site www.ted.com την εβδομάδα. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, να κρατάτε σημειώσεις για τα πράγματα που μαθαίνετε κάθε φορά, ώστε να βελτιώσετε πρακτικά την ικανότητα ομιλίας σας.
Δώστε σημασία στη γενικότερη παρουσία σας
Οι καλοί δημόσιοι ομιλητές εμφανίζονται βέβαιοι, φιλικοί, ενθουσιώδεις και ενεργητικοί. Η εμπιστοσύνη στον εαυτό σας έρχεται μέσα από την επιλογή του θέματος προς συζήτηση και την έρευνα που έχετε κάνει. Ο φιλικός χαρακτήρας πετυχαίνεται με ένα χαμόγελο στο κοινό σας, ενώ ο ενθουσιασμός και η ενέργεια προέρχονται από την καλή προετοιμασία σας.
Πώς να βελτιώσετε την ικανότητά σας στον προφορικό λόγο!Ελέγξτε τη φωνή σας κατά τη διάρκεια της ομιλίας
Η φωνή είναι το πιο σημαντικό εργαλείο του δημόσιου ομιλητή. Μια άσκηση που θα βελτιώσει την ποιότητα της ζωής σας είναι η βαθιά αναπνοή από το διάφραγμα και όχι από το στήθος. Έτσι θα μειωθεί το αίσθημα της δύσπνοιας και του άγχους κατά τη διάρκεια της ομιλίας και θα έχετε την ευκαιρία να ελέγξετε καλύτερα τον τόνο και την ένταση της φωνής σας.Κάντε δοκιμές πριν την εμφάνισή σας
Τη νύχτα πριν την παρουσίαση μπροστά στο κοινό πρέπει να εξασκηθείτε πάνω στο κείμενό σας. Οι πρόβες μπορούν να σας απομακρύνουν από τη νευρικότητα και να σας κάνουν να νιώθετε πιο σίγουροι! Μερικοί άνθρωποι το βρίσκουν χρήσιμο να έχουν μπροστά τους έναν φίλο και να προσποιούνται ότι βρίσκονται μπροστά σ το κοινό.
Χρησιμοποιήστε οπτικά βοηθήματα, όπως Power Point
Για ορισμένα είδη των παρουσιάσεων, τα οπτικά βοηθήματα, όπως PowerPoints ή φυλλάδια μπορούν να βοηθήσουν το κοινό να αντιληφθεί ευκολότερα την ομιλία σας. Προσέξτε όμως το υλικό σας να είναι συγκεκριμένο και κατανοητό, ώστε να μην παίξετε κορώνα-γράμματα την επιτυχία της παρουσίασής σας.
Πώς να βελτιώσετε την ικανότητά σας στον προφορικό λόγο!Μην «τρομοκρατήστε» στην ιδέα των ερωτήσεων του κοινού
Μερικοί ομιλητές φοβούνται ότι κάποιος θα διακόψει την ομιλία τους με μια ερώτηση ή ένα σχόλιο. Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορεί να συμβεί, επειδή αποδεικνύει ότι κάποιος έχει εμπλακεί με την ομιλία σας. Άλλωστε μια απάντησή σας μπορεί να δώσει νέα ώθηση στη δημόσια συζήτηση.
Ο προφορικός λόγος… στην καθημερινότητα μας!
Καθημερινά αντιμετωπίζετε συζητήσεις και μικρές ομιλίες, είτε στη συνέλευση της πολυκατοικίας, είτε στις συναντήσεις (meeting) της δουλειάς σας. Πώς μπορείτε όμως να αναπτύξετε τις ικανότητες του προφορικού σας λόγου, ώστε να κατακτάτε την προσοχή του κοινού;
Πάρτε το χρόνο σας πριν μιλήσετε
Συνήθως, οι καλοί ομιλητές δεν βιάζονται κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας, αλλά κάνουν παύσεις μεταξύ των ιδεών! Ουσιαστικά, το ακροατήριό σας ακούει για πρώτη φορά το υλικό και δεν είναι τόσο εξοικειωμένο με το θέμα, όπως εσείς. Ενεργούν σαν να έχουν μπροστά τους ατελείωτες ώρες συζητήσεων. Αυτό τους κάνει να διατυπώνουν καλύτερα τις απόψεις τους και να σκέφτονται περισσότερο από έναν απλό ομιλητή.
Χρησιμοποιήστε ακριβείς λέξεις για τις σκέψεις σας
Οι λέξεις συνδέονται απόλυτα με τα συναισθήματά ή τις σκέψεις σας. Όσο πιο ακριβείς είναι οι λέξεις που χρησιμοποιείτε τόσο πιο ξεκάθαρα μεταφέρονται οι απόψεις σας. Καλό είναι να αναπτύσσετε συνεχώς το λεξιλόγιό σας και να το χρησιμοποιείτε όσο περισσότερο μπορείτε. Αυτό θα σας βοηθήσει να αναπτύξετε μια διαφορετική οικειότητα με τις λέξεις και να εκφράζεστε πιο εύκολα.
Κρατήστε οπτική επαφή με το συνομιλητή
Οι περισσότεροι άνθρωποι κοιτούν το συνομιλητή στα μάτια περίπου στα 2/3 του χρόνου ή λιγότερο όταν μιλούν. Η οπτική επαφή για περισσότερο χρόνο είναι ικανή να σας μετατρέψει σε έναν άψογο ομιλητή. Αυτό συμβαίνει γιατί έτσι ο ακροατής σας εμπιστεύεται πιο εύκολα και καταλαβαίνει το ενδιαφέρον σας.
Πώς να βελτιώσετε την ικανότητά σας στον προφορικό λόγο!Προσέξτε λεπτομερώς τον άλλο εν ώρα συνομιλίας
Οι άνθρωποι με καλές δεξιότητες στη δημόσια ομιλία, παρατηρούν λεπτομέρειες που ο μέσος άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται, στοιχεία που αργότερα τα χρησιμοποιεί μέσα στη συζήτηση. Μπορεί να παρατηρήσετε ένα δαχτυλίδι στο χέρι του άλλου ή ένα συγκεκριμένο τόνο φωνής. Αν επισημάνετε τις παρατηρήσεις σας, σίγουρα θα εντυπωσιάσετε τον άλλο με κομψό τρόπο.
Προχωρήστε σε όμορφες φιλοφρονήσεις
Το ζήτημα δεν είναι να κάνετε μια γενική φιλοφρόνηση, η οποία δεν θα εκτιμηθεί από το άλλο άτομο. Κάθε χαρισματικός άνθρωπος είναι σε θέση να «τραβήξει» την προσοχή του άλλου και να προχωρήσει σε μοναδικές φιλοφρονήσεις. Μην ξεχνάτε ότι μέσα από ένα όμορφο σχόλιο μπορείτε να βοηθήσετε το συνομιλητή σας να ανακαλύψει την ομορφιά του εαυτού του.
Εκφράστε τα συναισθήματά σας
Είναι πολύ σπάνιο να συναντήσετε ένα πρόσωπο, το οποίο θα σας κάνει να αισθανθείτε άνετα και να εκφράσετε αμέσως τα συναισθήματά σας. Ωστόσο, αυτός ο τρόπος ομιλίας αποτελεί μια πραγματική αρετή. Μην παρουσιάσετε απλώς τα γεγονότα, δεν είστε εφημερίδα! Εκφράστε τα συναισθήματά σας και προσπαθήστε να συνδέσετε τον ακροατή με τα λόγια σας.
Πώς να βελτιώσετε την ικανότητά σας στον προφορικό λόγο!Αναφέρετε κάθε ενδιαφέρουσα σκέψη σας
Η ουσία της δημόσιας ομιλίας είναι η έκφραση των απόψεών σας. Όμως, ένας καλός ομιλητής μπορεί συχνά να σας πληροφορήσει για πράγματα που δεν γνωρίζατε. Για αυτό είναι καλό να ενημερώνεστε σχετικά με τομείς, όπως η ψυχολογία και η κοινωνιολογία, ώστε να ενσωματώνετε νέες πληροφορίες στην ομιλία σας.
Πηγή: FLOW MAGAZINE, http://www.flowmagazine.gr/
http://kokosinapeos.blogspot.gr/2012/10/blog-post_31.html
