Πρόκειται για δύο αγίους που έζησαν σε τελείως διαφορετικές χρονικές περιόδους, μα η Εκκλησία μας αναγνώρισε κάτι κοινό σε αυτούς: ο μεν Ονήσιμος ανέπτυξε σημαντικό έργο στις φυλακές, όπου κρατούνταν, ενώ ο Αγάπιος είχε δραπετεύσει από τον άρχοντα στον οποίο είχε πουληθεί ως δούλος. Έτσι, και οι δύο ανακηρύχτηκαν από την επίσημη Εκκλησία ως προστάτες των φυλακισμένων και των δραπετών.
Ονήσιμος, ο δούλος που γνώρισε τον Απόστολο Παύλο
Ο Άγιος Ονήσιμος είναι ένας από τους εβδομήντα αποστόλους που μαθήτευσαν κοντά στον Απόστολο Παύλο. Δεν γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία της γέννησής του, μα σύμφωνα με τον βίο του ζούσε στις Κολοσσές της Μικρά Ασίας. Ήταν ειδωλολάτρης και εργαζόταν ως δούλος στο σπίτι ενός πλουσίου, που τον έλεγαν Φιλήμονα. Μια μέρα ο Ονήσιμος αποφάσισε να φύγει κρυφά από τον κύριο του και να πάει στη Ρώμη. Εκεί τα πράγματα ήταν αρκετά δύσκολα για εκείνον, αφού δεν γνώριζε κανέναν, δεν μπορούσε να βρει πουθενά δουλειά και δεν είχε καθόλου χρήματα. Εκείνη την περίοδο, βρισκόταν στη Ρώμη και ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος είχε φυλακιστεί από ...
Πράγματι, ο Απόστολος, αφού τον βάπτισε, έστειλε μια επιστολή στον Φιλήμονα, με σκοπό να συγχωρέσει τον δούλο του: «Τέτοιος που είμαι, εγώ, ο Παύλος ο ηλικιωμένος και τώρα φυλακισμένος του Ιησού Χριστού, σε παρακαλώ για το παιδί μου, τον Ονήσιμο, ο οποίος άλλοτε σου ήταν άχρηστος, τώρα, όμως, είναι χρήσιμος και σε εσένα και σε εμένα. Σου τον αποστέλλω πάλι και συ δέξου αυτόν που είναι η καρδιά μου. Θα ήθελα να τον κρατήσω κοντά μου, για να με υπηρετεί, αντί σου, στη φυλακή όπου είμαι χάριν του Ευαγγελίου, αλλά δεν ήθελα να κάνω τίποτε χωρίς τη δική σου συγκατάθεση, για να μη γίνει η αγαθή σου πράξη αναγκαστικά, αλλά με τη θέλησή σου. Ίσως γι’ αυτό αποχωρίσθηκε προσωρινά από εσένα, για να τον έχεις παντοτινά, όχι πλέον σαν δούλο, αλλά περισσότερο από δούλο, σαν αδελφό αγαπητό, ιδιαίτερα για μένα, πόσο μάλλον για σένα και σαν άνθρωπο και σαν Χριστιανό. Εάν, λοιπόν, με θεωρείς φίλο, δέξου τον σαν να ήμουν εγώ».
Πράγματι, ο άγιος επέστρεψε στον αφέντη του και δούλεψε κοντά του για πολλά χρονιά. Αργότερα, όμως, ξαναπήγε στη Ρώμη, με σκοπό να βοηθήσει τον Απόστολο, ο οποίος ακόμα ήταν φυλακισμένος. Εκείνος τον χειροτόνησε Επίσκοπο και Απόστολο της Αγίας Πίστεως. Έπειτα, όμως από το τελευταίο μαρτύριο του Αποστόλου, ο τότε έπαρχος της Ρώμης, Τερτύλλος, αποφάσισε τη σύλληψη του Ονήσιμου και την εξορία του στους Ποτιόλους της Ιταλίας. Ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο άγιος συνέχισε το αποστολικό του έργο και είχε αποκτήσει αρκετούς θαυμαστές. Κάποια στιγμή, όμως, ο έπαρχος, θέλησε να επισκεφτεί το μέρος για να μάθει τι έκανε ο άγιος. Όταν πληροφορήθηκε τις δράσεις του υπέρ του Χριστιανισμού, εξοργίσθηκε και διέταξε να συλληφθεί ξανά και να βασανιστεί. Τα βασανιστήρια που υπέστη ήταν πάρα πολύ σκληρά και τελικά έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου. Τα λείψανα του αγίου παρέλαβε και ενταφίασε μια πλούσια Χριστιανή της Ρώμης. Ο πρώτος ναός προς τιμήν του χτίστηκε κατά τον 10ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη.
Η Εκκλησία μας τιμά τον Απόστολο Ονήσιμο κάθε χρόνο στις 15 Φεβρουαριου και τον έχει ανακηρύξει επίσημα προστάτη των φυλακισμένων, αλλά και των δραπετών.
