Ἡ ταπείνωση εἶναι τό μεγάλο μυστικό φάρμακο γιά τήν θεραπεία τῶν διαφόρων λεγόμενων «ψυχολογικῶν», ὅπως καί τῆς κατάθλιψης.
Εἶναι ἡ ταπείνωση, τό ἀντίθετο τοῦ ἐγωισμοῦ-ὑπερηφανείας γι' αυτό καί καταπολεμεῖ τήν Κατάθλιψη ἡ ὁποία, ὅπως ἐλέχθη, πηγάζει ἀπ’ αὐτά.
Περί ταπεινοφροσύνης διδάσκει ὁ π. Κλεόπας Ἠλίε -βασιζόμενος στό βιβλίο "Ἀόρατος Πόλεμος" τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου- ὅτι πρέπει: 1) Νά μήν ἔχουμε ποτέ ἐμπιστοσύνη καί ἐλπίδα στόν ἑαυτό μας καί στήν δύναμή μας καί 2) Νά ἔχουμε μία τέλεια ἐμπιστοσύνη καί ἐλπίδα στόν Θεό.
Λέγει: «1) Ποτὲ νὰ μὴν ἔχομε ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτό μας. Ἡ Ἁγία Γραφὴ μᾶς λέγει:« Ἐπικατάρατος εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος, ποὺ ἔχει τάς ἐλπίδας του εἰς ἄλλον ἄνθρωπον καὶ στηρίζει τὴν ἀδυναμίαν του εἰς αὐτόν, ἡ δὲ καρδία του ἔχει ἀπομακρυνθῇ ἀπὸ τὸν Κύριον». (Ἱερεμ. 17,5)[1]. Ὁ Προφήτης Ἠσαΐας λέγει: «Ἀλλοίμονο σ’ αὐτούς πού θεωροῦν τόν... ἑαυτό τους συνετό καί θεωροῦνται ἀπό μόνοι τους ἐπιστήμονες» (5,21)[2] καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς διδάσκει τὰ ἴδια: «Μή θεωρεῖτε τόν ἑαυτό σας σοφό (Ρωμ. 12,16)[3], ἐνῶ ὁ Σολομῶν λέγει: «Μή θεωρεῖς τόν ἑαυτό σου σοφό ἀπό μόνος σου· νά φοβᾶσαι τόν Θεό καί νά φεύγεις μακρυά ἀπό κάθε κακό» (Παροιμ. 3,7)[4].
Ἑπομένως, τὸ πρῶτο ἔργο στὸν πνευματικό μας ἀγώνα εἶναι νὰ γνωρίσουμε τὴν ἀδυναμία μας καὶ τὴν μηδαμινότητά μας. Αὐτὸς ποὺ θεωρεῖ τὸν ἑαυτό του ὡς τὸ οὐδέν, λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, γνωρίζει τὸν ἑαυτὸ του καλλίτερα ἀπὸ κάθε τί ἄλλο, ἐνῶ ὁ ἅγιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνὸς λέγει ὅτι «τίποτε δὲν εἶναι ἀνώτερο ἀπὸ τὸ νὰ γνωρίσει ὁ ἄνθρωπος τὴν ἀδυναμία καὶ τὴν ἀγνωσία του».
2) Νὰ ἔχουμε ἐλπίδα καὶ ἐμπιστοσύνη μόνο στὸν Θεό. Ἐν συνδυασμῶ μὲ τὴν τελεία ἀπιστία καὶ ἀπελπισία τοῦ ἑαυτοῦ μας νὰ ἔχουμε τελεία ἐμπιστοσύνη μόνο στὸν Θεὸ, πρὸς τὸν ὁποῖον νὰ κράζουμε: «Μὴ ἐγκαταλείπεις με, Κύριε ὁ Θεός μου, μὴ ἀποστῆς ἀπ’ ἐμοῦ, πρόσχες εἰς τὴν βοήθειάν μου, Κύριε τῆς σωτηρίας μου» (Ψάλμ. 37,22). Αὐτὴ ἡ τελεία ἐμπιστοσύνη μας στὸν Θεὸ βασίζεται σὲ τέσσερεις λόγους καὶ συγκεκριμένα:
α) Ἐμπιστευόμαστε στὸν Θεό, διότι εἶναι Παντοκράτωρ, μᾶς προσφέρει ὅ,τι εἶναι ὠφέλιμο γιὰ τὴν σωτηρία μας καὶ μᾶς βοηθεῖ ὁπουδήποτε καὶ ὁποτεδήποτε.
β) Ἐμπιστευόμαστε στὸν Θεὸ, διότι εἶναι Παντογνώστης καὶ γνωρίζει τὰ ὅσα συμβαίνουν καὶ ὅσα θὰ συμβοῦν στὴν ζωή μας.
γ) Ἐμπιστευόμαστε στὸν Θεὸ τὸν ἑαυτό μας, διότι εἶναι Πανάγαθος καὶ μᾶς ἀγαπᾶ μὲ μία δυσπερίγραπτη ἀγάπη, ἕτοιμος πάντα νὰ μᾶς βοηθήσει.
δ) Ὅποιος ἐλπίζει στὸν Θεὸ δὲν καταισχύνεται (Ρώμ. 5,5), διότι «λυτρώσεται Κύριος ψυχάς δούλων αὐτοῦ καὶ οὐ μὴ πλημμελήσουσι πάντες οἱ ἐλπίζοντες ἐπ’ αὐτὸν» (Ψάλμ. 33,23)[5].
Ὅταν ὑπάρχουν αὐτά τά δύο (τέλεια ἀπελπισία ἀπό τόν ἑαυτό μας καί τέλεια ἐλπίδα στόν Θεό) συνδυασμένα μέ τά ἄλλα τρία:
1)Τήν συνεχή ἄσκηση καί προσπάθεια, ὥστε ὁ ἄνθρωπος νά πολεμεῖ καί νά ἀντιστρατεύεται τά πάθη του,
2)Τήν ἀδιάλειπτη προσευχή καί
3)Τήν τακτική ἐξομολόγηση (τουλάχιστον μία φορά τόν μήνα) καί τήν συχνή Θεία Κοινωνία, τότε ὁ ἄνθρωπος νικᾶ τά διάφορα λεγόμενα «ψυχολογικά» καθώς καί τήν κατάθλιψη.
Ὅλα τά ἀνθρώπινα μέσα καί οἱ τεχνικές δέν ὠφελοῦν καθόλου, ἄν δέν συνυπάρξει ἡ ταπείνωση.
«Λοιπόν, αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη τέχνη», λέγει ὁ π. Πορφύριος, « πῶς ...θά δοθεῖς στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Περισσότερο ἀπ’ ὅλα. Βέβαια, μπορεῖς νά κάνεις πολλά πράγματα, ἀλλά ἀνθρώπινα. Ἄ! Τό πιό μεγάλο εἶναι νά δοθεῖς εἰς τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, στήν λατρεία τοῦ Θεοῦ, στήν προσευχή, ἀλλά, ὅ,τι καί ἄν κάνεις, ἐάν δέν κατορθώσεις ν’ ἀποκτήσεις ταπείνωση, τίποτα δέν κάνεις.
Μόνο μέ τά νάρκωτικά θά προσπαθεῖς καί νά κοιμηθεῖς καί νά ἡρεμήσεις καί ὅλα. Τίποτε δέν γίνεται, μήν βάνετε στό μυαλό σας ὅτι θά κάνετε κάτι μέ καλούς γιατρούς ἤ μέ καλά φάρμακα. Μπορεῖ πρός στιγμήν, ἄν σοῦ ποῦνε, εἶναι καλό, νά ἐντυπωσιαστεῖςς, νά σοῦ δώσει ἕνα φάρμακο κάτι νά γίνει. Ἀλλά σέ βουτάει πάλι ὁ πειρασμός. Τό μεγάλο μυστικό εἶναι ἡ ταπείνωση»[6].
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
Http://Hristospanagia3.blogspot.com
[1] «Ἐπικατάρατος ὁ ἄνθρωπος, ὃς τὴν ἐλπίδα ἔχει ἐπ’ ἄνθρωπον καὶ στηρίζει σάρκα βραχίονος αὐτοῦ ἐπ’ αὐτὸν καὶ ἀπὸ Κυρίου ἀποστῆ ἡ καρδία αὐτοῦ» (Ἱερεμ. 17,5). Ἡ μετάφραση εἶναι τοῦ Ἰω. Κολιτσάρα.
[2] «Οὐαὶ οἱ συνετοὶ ἐν ἐαυτοῖς καὶ ἐνώπιον αὐτῶν ἐπιστήμονες»
[3] «Μὴ γίνεσθε φρόνιμοι παρ’ ἐαυτοῖς»
[4] «Μὴ ἴσθι φρόνιμος παρὰ σεαυτῶ, φοβοῦ δὲ τὸν Θεὸν καὶ ἔκλινε ἀπὸ παντὸς κακοῦ»
[5] ΙΕΡΟΜ. ΚΛΕΟΠΑ ΗΛΙΕ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ, ΕΚΔ. ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ, http://anavaseis.blogspot.com/2010/11/blog-post_7320.html, pigizois.net
[6] Συνομιλία γιά τήν κατάθλιψη, σελ. 16-17.
