Ποτέ πριν από την πανδημία που περνάμε σήμερα η θρησκεία-κάθε θρησκεία-ήταν τόσο απούσα από τη δημόσια σκηνή.
Για πρώτη φορά από τον Μεσαίωνα ένα τόσο τρομακτικό φαινόμενο όπως αυτό του κορωνοῑού είναι τόσο ραγδαίο και τρέχει τον καταστροφικό κατήφορο σύροντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στο θάνατο. με πλήρη απουσία θρησκευτικών συμβόλων και εκδηλώσεων.
Δεν υπάρχει σαφέστερη απόδειξη πως η θρησκεία έχει εκκοσμικευθεί και έχει απαρνηθεί τον θεόσωστο και αγιαστικό της χαρακτήρα.
Για χίλια χρόνια, η χριστιανική Ευρώπη πάντοτε έδειχνε σε περιόδους μεγάλων καταστροφών, όπως λοιμών, σεισμών, ανομβρίας, μια έκρηξη θρησκευτικών συναισθημάτων και λατρευτικών δράσεων.
Ιερείς ντυμένοι με τα πένθιμα άμφιά τους με καπνίζοντα θυμιατά και κρατώντας την εικόνα της Παναγίας συνοδεύουν ως ...
τον τάφο το νεκρό σώμα που δεν άντεξε στην επίθεση ενός ιού, μιας μεταδοτικής αρρώστιας, με προσευχές και δεήσεις για την παύση αυτής της θεομηνίας. Φαντάζομαι τι θα γινόταν στην πανούκλα επί Ιουστινιανού στην Κωνσταντινούπολη (540 μ.Χ.). Εκατομμύρια ήταν τα θύματα.
Διαβάζουμε για την επιδημία πανούκλας του Μεσαίωνα (1348-1350) που αποτέλεσε ίσως τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική καταστροφή στην ιστορία. Πήρε τη μορφή πανδημίας και ο δείκτης θνησιμότητας ξεπέρασε κάθε προηγούμενο.
Πιστεύεται ότι ξεκίνησε γύρω από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και εξαπλώθηκε γρήγορα στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και σε τμήματα της Ασίας.
Οι δρόμοι κατακλύζονταν από τις λιτανείες, με λάβαρα και εξαπτέρυγα και τα φυλασσόμενα άγια λείψανα, στους ναούς ετελούντο λειτουργίες και ακούονταν κηρύγματα μετανοίας .Όλη η εκκλησία ήταν στο πλευρό των ασθενών.
Κι όταν πια το κακό έσβηνε και κατέβαινε η αιχμή της θνησιμότητας, ανέμελπαν ευχαριστίες στην Παναγία Θεοτόκο και τους θαυματουργούς Αγίους.
Σήμερα όμως, στον πολιτισμό της εικόνας, η απουσία της θρησκείας είναι εμφανής. Κύριος της καταστάσεως είναι αδιαμφισβήτητα η επιστήμη. Οι ήρωες και οι μάρτυρες είναι οι γιατροί και οι νοσηλευτές. Αυτοί γίνονται αποδέκτες ολόθερμων χειροκροτημάτων από όλον τον κόσμο.
Αυτοί είναι η ελπίδα και το επιθυμητό αύριο, η επόμενη μέρα της κοινότητας. Σε αυτούς έχουμε εναποθέσει τις προσδοκίες μας. Κάθε μέρα στις 6 το απόγευμα όλοι οι πολίτες αναμένουμε να ακούσουμε την καθιερωμένη Συνέντευξη Τύπου από τους εκπροσώπους της επιστήμης και της κυβέρνησης με τις νεότερες ειδήσεις για το πώς πηγαίνει η πανώλης, πόσοι ακόμη προσβλήθηκαν από τον ιό, ποιος είναι ο κατάλογος των νεκρών, πόσοι διασωληνώθηκαν, πόσοι βγήκαν υγιείς με εξιτήριο, πότε θα πέσει η καμπύλη της θνησιμότητας. Οδηγίες για το κοινό.
Συμβουλές για τη δημόσια υγεία. Συστάσεις τις οποίες πρέπει να ακολουθούμε.
Το γεγονός δε ότι το ιατρικό προσωπικό είναι επιφορτισμένο με την αποστολή να αντιμετωπίζει με επιστημονικά κριτήρια και μεθόδους τους διαφόρους ιούς, ουσιαστικά δηλώνει την εκδίωξη του κλήρου, των «ιερέων» της Παλαιάς Διαθήκης (Λευιτικο, κεφ. 13) και του Μεσαίωνα από το πεδίο των πανδημιών.
Είναι αναπόφευκτο γεγονός. Ο μόνος τρόπος να καταπολεμηθεί η ασθένεια είναι μέσω της ιατρικής επιστήμης. Η από κοινού συμβίωση είναι πρόκληση μόλυνσης. Το να είμαστε μαζί είναι θανατηφόρο.
Η σκέψη ότι παρουσιάζετε τον εαυτό σας μεταξύ των αρρώστων επειδή είστε αμαρτωλός και δικαίως τιμωρείσθε από τον Κύριο είναι πιθανό να προκαλέσει περαιτέρω βλάβη στην υγεία σας.
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι μεγάλες θρησκείες του κόσμου, ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ έχουν επηρεασθεί στον συμβολισμό των συναθροίσεών των πιστών. Δεν είναι απλώς έρημη η πλατεία του Αγίου Πέτρου, στη Ρώμη, όπως είναι έρημη - αναφέρει το πρακτορείο Asia News - είναι η Κάαμπα, ο ιερότερος τόπος των Μουσουλμάνων, μέσα στο τζαμί Μασγίντ αλ-Χαράμ, στη Μέκκα.
Κλειστός είναι και ο Θόλος του Βράχου στην Παλαιά Ιερουσαλήμ, ένα από τα πιο ιερά μέρη του μουσουλμανικού κόσμου.
Κλειστή είναι και η Μητρόπολη των Αθηνών. Την Θεία Λειτουργία βλέπουμε μέσα από την Τηλεόραση. Απαγορεύτηκε από την πολιτεία ακόμα και η θεία Μετάληψη. Πρωτοφανές και πρωτάκουστο.
Αν αφήσουμε κατά μέρος τις πεποιθήσεις που γίνονται παραδεκτές από ένα τμήμα του θρησκεύοντος κόσμου ότι οι μεταδοτικές αρρώστιες είναι προάγγελος της θείας τιμωρίας για τις αμαρτίες αρχόντων και λαών, πλούσιων και φτωχών, ανδρών και γυναικών και παιδιών, όλοι αυτοί οι κολασμένοι χορεύουν τον μαύρο χορό της κολάσεως, παρατηρούμε με ενδιαφέρον πως οι ηγέτες κυρίως του Χριστιανικού κόσμου -έχω μπροστά μου τις δηλώσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Πάπα Φραγκίσκου –αντικρίζουν την κατάσταση του κορωνοιού με άλλη, λιγότερο θεολογική και περισσότερο ηθική και ανθρωπιστική οπτική.
Το σύνθημα «Μένουμε σπίτι» σημαίνει οικογενειακή αυτοσυγκέντρωση, κοινή προσπάθεια για αντιμετώπιση δυσκολιών στις οικογενειακές σχέσεις, προσευχή και μελέτη της Βίβλου και πνευματικών βιβλίων.
Μπορεί βέβαια να έχουμε κλεισμένες εκκλησίες, αλλά είναι ευκαιρία να δημιουργήσουμε «κατ΄οίκον Εκκλησίες». Είναι μοναδική ευκαιρία να αυτοπροσδιοριστούμε καλύτερα, να ταπεινωθούμε και να μετρήσουμε τα πεπερασμένα όριά μας. Σαν Εκκλησία καλούμαστε να ευχηθούμε στο Θεό να σταματήσει τη μάχαιρα της συμφοράς, την κατάπαυση του λοιμού. Απαιτείται πνευματική ενεργοποίηση και υποταγή.
Να έχουμε εμπιστοσύνη στους επιστήμονες που ψάχνουν πάντοτε να βρουν την αλήθεια κι έτσι να μας απαλλάξουν από την πλάνη, την προκατάληψη και να θεραπεύσουν κάθε νόσο από τον άνθρωπο.
Η θρησκεία στην βαθύτερη ουσία της είναι η αποκάλυψη της αλήθειας.
*Ο Αντώνης Ιακώβου Ελευθεριάδης είναι Καθηγητής διδάκτωρ Φιλολογίας και Θεολόγος.
